LGOG reis november 2024

Terugblik op een geslaagde St Nicolaasreis naar Lotharingen voor het LGOG

Afgelopen weekend mocht ik als gids, samen met nog een gids van het LGOG 45 mensen meenemen naar de gebruiken van het Sint Nicolaasfeest in Lotharingen.

Sint Nicolaas werd in het jaar 1477 patroonheilige van deze streek toen hertog Karel de Stoute van Bourgondië zich opmaakte om Lotharingen in te lijven. Op de vooravond van de beslissende slag kwamen de Lotharingers onder leiding van hertog René II samen. De hertog vierde met zijn leger en de aanwezige priesters de mis en riep gedurende deze mis de voorspraak van de heilige Nicolaas in. Hertog René en zijn leger trokken ten strijde en kwamen als overwinnaar uit de bus. Als dank hiervoor werd de Sint Nicolaas tot patroonheilige van Lotharingen uitgeroepen. Hierdoor steeg het Nicolaasbedevaartoord Saint-Nicolas-de-Port nog meer in aanzien onder de Lotharingers. Dit plaatsje kent een van de oudste Nicolaasheiligdommen van Frankrijk. Sinds het jaar 1087 of 1089 bevinden zich hier namelijk twee relieken, die door Kruisridder Aubert van Varangeville werden meegebracht vanuit Bari

Om voor een waardig bouwwerk te zorgen, waar  o.a. Nico­laas’ vingerkootje een plek zou krijgen, werd in de vijf­tiende eeuw besloten tot de bouw van de huidige, gotische basiliek. Omdat op voorspraak van de heilige Nicolaas hertog René II Lotharingens zelfstandigheid had kunnen behouden, zette deze hertog zich ervoor in om met deze bouw te beginnen. De werkzaamheden begonnen in 1481 onder leiding van architect Simon Moycet. Hij liet in dat jaar de eerste steen leggen. Rond 1544 was het godshuis voltooid en werd het in gebruik genomen voor liturgische vieringen en opvang van pelgrims. Na de voltooiing van de twee torens, in 1560, werd de kerk ingewijd. Bijzonder is het zijaltaar ter ere van Nicolaas als beschermheilige van Lotharingen. Dit geheel stenen altaar staat in de rechterzijbeuk in een aparte kapel. In het midden van het al­taar bevindt zich een kleine reliek ter verering. Het Latijnse opschrift luidt: ‘Sante Nicolae Lotharingiae ora pro nobis’ – Heilige Nicolaas van Lotharingen, bidt voor ons. Het geheel  wordt verlicht door een eigentijds glas-in-lood raam. We bezochten deze basiliek op zondag waar twee deskundige gidsen ons uitgebreid een rondleiding gaven door dit heiligdom.

Een dag eerder bezochten we de St Nicolaaskerk van Yutz. De huidige kerk is een van de grootste religieuze gebouwen van hedendaagse architectuur in de regio Lotharingen, een uniek model uit de jaren 1950. Hier bevinden zich de mooie mozaïeken van  Casazza  die enkele bijzondere legenden van Nicolaas uitbeelden. In 1650 vinden we de eerste schriftelijke vermelding van de Confrérie de Saint-Nicolas (Sint Nicolaas is de beschermheilige van de vissers), een vissersbroederschap die na de verwoestingen van de Dertigjarige Oorlog een broederschap werden om gelden bijeen te brengen voor de diaconie. Vandaag de dag is het een van de oudste instellingen in Frankrijk

In de avond genoten we van het prachtige licht en klankspel in het hartje van Nancy. Als de avond valt worden de gevels van het Place Stanislas verlicht, in een betoverende show speciaal voor het Sinterklaasfeest. De legende van de patroonheilige van Lotharingen komt tot leven op de prachtige gevel van het stadhuis van Nancy. Op een mooie manier komt de legende van de opwekking van de drie kinderen in de pekelton tot leven.

Op de terugweg na ons bezoek in Saint-Nicolas-de-Port bezochten we in Luxemburg de plaats Wiltz waar op 5 december 80 jaar geleden een mooi Sint Nicolaaswonder gebeurde. De door gevechten in het Hürtgenwald uitgedunde Amerikaanse 28ste Infanteriedivisie bijgenaamd Keystone-divisie werd medio november naar Wiltz gestuurd om daar op adem te komen. Rond Thanksgiving (vierde donderdag van november) benaderde de joodse korporaal Harry Stutz zijn college Richard Brookins met het idee om een variant op het kerstfeest te houden. Stutz begreep van een lokale familie dat het Sint Nicolaasfeest groots gevierd werd in Wiltz. Beiden zorgeden met medewerking van het Amerikaanse leger voor een onvergetelijk Sinterklaasfeest. Het was voor Wiltz een onvergetelijke dag. Het stadje had de warmte hervonden van menselijkheid en vrijgevigheid. Op 16 december 1944 zou Wiltz nog eenmaal getroffen wor­den door oorlog en terreur. Het Ardennenoffensief, Hitlers laatste gok, barstte los. Wiltz werd op 20 december door de Duitsers heroverd en bleef een maand bezet. Veel militai­ren van de Keystone-divisie en veel burgers van Wiltz wer­den gedood of raakten gewond tijdens de gevechten. Later keerde Richard Brookins regelmatig terug en nam hij zelfs de rol van Sinterklaas weer op zich. In Wiltz werd na de oorlog de orga­nisatie Oeuvre Saint-Nicolas opgericht die zich inspant om het Sinterklaasfeest levend te houden en om het gebeuren op 5 december 1944 te blijven herdenken. In het museum van het kasteel is een diorama geplaatst dat herinnert aan deze bijzondere Sinterklaasdag.